Ứng dụng tính âm dương trong ăn uống hằng ngày có lợi sức khỏe

Ngoài chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, ứng dụng thêm tính âm dương trong ăn uống hằng ngày cũng có lợi cho sức khỏe trong việc phòng và điều trị bệnh tật.

Dân gian Việt Nam có câu “có thực mới vực được đạo” nhưng cũng có câu “trăm bệnh cũng từ miệng”, do vậy, mỗi người cần biết ăn như thế nào và ăn ra sao để hạn chế được bệnh tật. Chế độ ăn uống đảm bảo tính âm - dương sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc phòng, điều trị bệnh tật và duy trì một sức khoẻ tốt cho mỗi người ngoài chế độ ăn uống dinh dưỡng. Hãy cùng TS.BS Ngô Quang Hải, Ủy viên thường vụ Hội châm cứu Việt Nam giải đáp những thắc mắc xung quanh việc ứng dụng tính âm dương trong ăn uống hằng ngày trong bài viết này.

1Nguyên lý âm - dương trong thực phẩm là gì?

Trong Đông y, thuyết âm dương là một trong những phần quan trọng và được áp dụng trong nhiều lĩnh vực của cuộc sống. Việc cân bằng giữa âm và dương đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh tật và duy trì một sức khỏe tốt.

Nếu cơ thể bạn bổ sung quá nhiều thực phẩm có tính âm thì rất dễ gây suy nhược với các biểu hiện như tiêu chảy, thiếu màu sắc trong mắt và da, da trở nên xanh xao.

Nếu ăn quá nhiều thực phẩm có tính dương, cơ thể của bạn sẽ dễ gặp phải các vấn đề như nổi mụn, phát ban, lở loét, ợ nóng và táo bón.

Nguyên lý âm - dương trong thực phẩm là gì?

2Cách ứng dụng tính âm - dương trong ăn uống

Trên thực tế, hầu hết chúng ta vẫn ứng dụng tính âm - dương trong nhiều món ăn hàng ngày mà không hề am hiểu về thuyết âm dương trong ăn uống. Ví dụ, gừng mang tính dương có tác dụng giải cảm, thanh hàn dùng làm gia vị với thực phẩm có tính hàn (âm) như cá, rau cải, bí đao. Ớt cũng là loại tính nhiệt (dương) thường được dùng cùng với các loại hải sản hay rau răm tính nhiệt (dương) thì thường ăn kèm với trứng vịt lộn (mang tính âm),...

Sự kết hợp tính âm và dương này giúp hòa hoãn những tác dụng không mong muốn của các thực phẩm chính như cá, thịt hay rau. Ngoài ra, Người Việt còn dùng thức ăn như một vị thuốc. Ví dụ, người sốt do cảm lạnh (âm) thường ăn các thứ nhiệt (dương) như cháo gừng, cháo tía tô hay người sốt do cảm nắng (dương) thì thường ăn cháo hành (âm).

Áp dụng thuyết âm dương vào trong nhiều món ăn hằng ngày

Bạn có thể ứng dụng tính âm - dương trong ăn uống hằng ngày bằng cách:

• Cân bằng giữa thực phẩm âm và thực phẩm dương: Bạn nên kết hợp các loại thực phẩm mang tính âm và tính dương trong mỗi bữa ăn. Chẳng hạn, bạn nên kết hợp ăn thêm các loại rau củ (dương) khi ăn cùng với các loại thịt (âm) để cân bằng bữa ăn và đảm bảo dinh dưỡng.

• Chọn thực phẩm sử dụng theo mùa: Theo thuyết âm dương thì các loại thực phẩm cũng có tính chất theo mùa. Lựa chọn sử dụng thực phẩm theo mùa sẽ góp phần tạo nên sự cân bằng âm - dương trong chế độ dinh dưỡng của bạn. Ví dụ trong mùa hè (tính dương) bạn có thể ăn nhiều trái cây thuộc tính âm như chanh leo, táo, dưa hấu,...

• Áp dụng phương pháp nấu nướng phù hợp trong mỗi bữa ăn cũng là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến tính chất âm - dương của thực phẩm. Thời tiết mùa đông lạnh (âm), người Việt thường làm các món xào, rim hoặc kho những món ăn có nhiều thịt mỡ với các loại gia vị gừng, ớt, tỏi (dương). Tuy nhiên vào mùa hè (thuộc tính dương) thì người Việt lại thường ăn các món luộc, làm nộm, nấu canh, các món có nhiều nước (âm) và có vị chua (âm) để dễ tiêu hóa, có khả năng giải nhiệt tốt.

Cách ứng dụng tính âm - dương trong ăn uống

3Cách nhận biết thực phẩm có tính âm hay dương

Để nhận biết thực phẩm có tính âm hay dương, người mua thực phẩm có thể dựa vào màu sắc, ngũ vị, hình thái và đặc điểm của loại thực phẩm đó như:

• Màu sắc: Những loại thực phẩm mang tính âm sẽ có màu lạnh (xanh dương, xanh lá cây, trắng, tím,...) và những loại thực phẩm có màu nóng như đỏ, cam, vàng,... sẽ mang tính dương

• Ngũ vị: Những loại thực phẩm có vị cay và ngọt thường thiên về tính dương, còn vị chua, mặn và đắng sẽ có tính âm.

• Hình thái: Thực phẩm mọng nước, mềm dẻo hay có tính trương nở sẽ mang tính âm (ví dụ như dưa hấu, giá đỗ, bưởi, cam, măng, nấm,...) và những loại thực phẩm mang tính dương sẽ có hình thái khô ráo, khô cứng và co rút (gạo, ổi, các loại hạt,...)

• Đặc điểm sống: Dựa vào đặc điểm sống cũng có thể xác định được thực phẩm thuộc tính âm hay dương. Các loại động thực vật sống trên cạn và vận động nhiều sẽ mang tính dương còn các loại động thực vật sống dưới nước, mang tính ù lì, chậm chạp (vịt, rong biển, ngó sen, ếch,...) sẽ có tính âm hơn.

Cách nhận biết thực phẩm có tính âm hay dương

Để đảm bảo tính âm dương trong ăn uống hàng ngày, chúng ta nên ăn đa dạng nhiều loại thực phẩm từ thịt cá, rau xanh đến các loại củ, từ thực phẩm màu nhạt đến thực phẩm có màu đậm hơn hay ăn thực phẩm theo mùa để duy trì một sức khỏe tốt mỗi ngày.

Nguồn: Báo Sức Khỏe và Đời Sống