Đông trùng hạ thảo được mệnh danh là thần dược có có thể chữa được “bách hư bách tổn” nên từ ngàn năm nay luôn được săn tìm để phục vụ cho cầu hỗ trợ điều trị bệnh và bồi bổ sức khỏe. Theo thời gian, đông trùng hạ thảo ngoài tự nhiên đang trở nên khan hiếm dần đi,và đông trùng hạ thảo nuôi trồng xuất hiện như là một giải pháp thay thế hoàn hảo cho đông trùng hạ thảo tự nhiên. Tuy vậy, giá trị của đông trùng hạ thảo nuôi trồng vẫn chưa giành được sự quan tâm xứng đáng.

1. Hiểu đúng về đông trùng hạ thảo tự nhiên và đông trùng hạ thảo nuôi trồng

Vài năm gần đây, nhờ những tiến bộ trong y sinh học, nước ta đã có thể nhân giống và nuôi trồng thành công đông trùng hạ thảo – vị thuốc quý hiếm từ xưa đã được xem là thần dược có thể chữa được “bách hư bách tổn”. Thành tựu này đã giúp nước ta góp mặt cùng với Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc trở thành số ít những nước có thể nuôi trồng thành công vị thuốc quý này trong công cuộc tìm kiếm giải pháp thay thế cho đông trùng hạ thảo tự nhiên đang trở nên cạn kiệt cũng như để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ đông trùng hạ thảo ngày một tăng lên trên thế giới.

Đông trùng hạ thảo CordyHappy, một trong số các thương hiệu Đông trùng Hạ thảo uy tín hàng đầu được nghiên cứu và nuôi trồng tại Việt Nam.

Tuy nhiên, có lẽ do thị trường đông trùng hạ thảo nuôi trồng tại nước ta vẫn đang trong giai đoạn hình thành vẫn chưa giành được sự quan tâm đúng mức từ phía người tiêu dùng, nhận thức của công chúng về đông trùng hạ thảo nói chung và đông trùng hạ thảo nuôi trồng nói riêng vẫn còn phần nào hạn chế. Sự hạn chế này thể hiện ở việc chúng ta vẫn ưu tiên tìm mua đông trùng hạ thảo tự nhiên và chưa thật “mặn mà” với đông trùng hạ thảo nuôi trồng bất kể thực tế là đông trùng hạ thảo nuôi trồng có chất lượng tương đương, thậm chí tốt hơn đông trùng hạ thảo tự nhiên ở một vài điểm, và có giá thành rẻ hơn rất nhiều.

Một vài cách hiểu chưa thật đúng về đông trùng hạ thảo tự nhiên cũng như đông trùng hạ thảo nuôi trồng hiện nay:

Thứ nhất: sản phẩm tự nhiên tốt hơn sản phẩm nuôi trồng, nhân tạo.

– Nhận thức này là dễ hiểu, nhất là do ảnh hưởng từ tình trạng an toàn thực phẩm đang lên đến mức báo động vì sự lạm dụng hóa chất trong quá trình nuôi trồng và canh tác. Đông trùng hạ thảo tự nhiên đúng thật là tốt hơn đông trùng hạ thảo nuôi trồng, nhưng với điều kiện đó phải là đông trùng hạ thảo được thu hái đúng thời điểm, không bị nhiễm tạp chất, vi khuẩn gây hại… mà thực tế hiện nay khó đáp ứng được những yêu cầu này.

– Đông trùng hạ thảo tự nhiên chỉ được thu nhặt một cách ngẫu nhiên, tình cờ, ai bắt gặp trước thì hái, bất kể đông trùng hạ thảo đã đúng tuổi hay chưa; trong khi đó đông trùng hạ thảo chỉ có dược tính tốt nhất khi được thu hoạch đúng thời điểm – điều mà nhờ vào việc chủ động trong nuôi trồng và nắm rõ thời gian phát triển của nó nên các trang trại nuôi trồng đông trùng hạ thảo nhân tạo hoàn toàn có thể đảm bảo được việc này.

– Bên cạnh đó, đông trùng hạ thảo sinh trưởng và phát triển ngoài tự nhiên nên dễ nhiễm tạp chất, vi khuẩn gây bệnh. Mỹ là nước đầu tiên thực hiện lệnh cấm nhập khẩu đông trùng hạ thảo tự nhiên vì lo ngại an toàn cho người dân khi sử dụng, có thể trong tương lai sẽ không chỉ có Mỹ thực hiện việc này. Ngược lại, đông trùng hạ thảo nuôi trồng được phát triển theo quy trình khoa học, trong môi trường an toàn vệ sinh dưới sự giám sát của các chuyên gia nên rất an toàn.

Thứ hai: đông trùng hạ thảo thật phải gồm cả phần con sâu và phần râu nấm.

– Có cách hiểu này là bởi hình ảnh đông trùng hạ thảo tự nhiên gồm phần con sâu và phầm râu nấm mọc ở đầu thân sâu đã phổ biến từ xưa đến nay, trong khi thành phẩm đông trùng hạ thảo nuôi trồng chỉ có phần cây nấm và bỏ đi phần con sâu. Theo thực tế kiểm nghiệm y học thì tất cả phần dưỡng chất và dược chất của đông trùng hạ thảo đều tập trung ở phần cây nấm. Phần con sâu vẫn được giữ lại vì người bán chiều theo nhận thức đã hình thành từ ngàn năm và hơn nữa là để không làm hụt khối lượng đi.

Đông trùng hạ thảo tự nhiên với phần con sâu và phần cây nấm.

Thứ ba: tiền nào của đó.

– Thực ra, yếu tố quyết định giá thành của đông trùng hạ thảo tự nhiên (lên đến gần 2 tỷ đồng/ kg) không chỉ bởi giá trị mà phần nhiều còn bởi sự khan hiếm của nó. Đông trùng hạ thảo tự nhiên chỉ tập trung sinh trưởng ở vùng núi cao từ 3500 đến 5000m ở các vùng Tây Tạng, Tứ Xuyên, Thanh Hi, Cam Túc, Vân Nam và chỉ có thể thu hái vào mùa hè mà thôi, nên có sản lượng rất ít.

– Sản lượng ít là vậy, tỷ trọng đông trùng hạ thảo xuất khẩu ra thế giới lại chỉ chiếm một phần rất thấp. Bởi Trung Quốc (nơi phát triển của phần lớn đông trùng hạ thảo tự nhiên) là nước đông dân, số lượng người giàu ngày một nhiều hơn, lại có truyền thống rất chú trọng đến các vị thuốc quý, nên dù có tận sức săn lùng đông trùng hạ thảo tự nhiên thì họ cũng ưu tiên phục vụ cho nhu cầu trong nước, và phần dành cho xuất khẩu không nhiều và chất lượng cũng không thật cao.

– Trong khi đó, nhờ áp dụng khoa học công nghệ vào quá trình nuôi cấy cũng như nhờ được nuôi trồng trên quy mô lớn nên đông trùng hạ thảo nuôi trồng có giá thành rẻ hơn đông trùng hạ thảo tự nhiên từ 10 đến 20 lần.

Ngoài ra, không phải cứ có tiền và sẵn lòng chi trả cho vị thuốc “đắt hơn vàng” này là chúng ta có thể có được sản phẩm thật và chất lượng. Đông trùng hạ thảo tự nhiên hiện đang bị làm giả rất nhiều và mức độ ngày một tinh vi hơn. Tiến sĩ Phạm Văn Nhạ, Phó giám đốc Trung tâm đấu tranh sinh học (Viện Bảo vệ thực vật) cảnh báo: trên thị trường hiện nay có tới hơn 3/4 đông trùng hạ thảo tự nhiên là giả.

2. Đông trùng hạ thảo Việt Nam – giải pháp thay thế hoàn hảo cho đông trùng hạ thảo tự nhiên

Đứng trước tình trạng đông trùng hạ thảo tự nhiên đang khan hiếm dần đi, không thể đáp ứng cho nhu cầu sử dụng trong hỗ trợ điều trị bệnh cũng như bồi bổ sức khỏe; từ vài thập niên gần đây, nhiều nước đã tiến hành nghiên cứu nuôi trồng thử nghiệm đông trùng hạ thảo và đã thành công, có thể kể đến Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc. Và gần đây, nước ta cũng đã chen chân vào nhóm những nước nuôi trồng thành công đông trùng hạ thảo nhờ cho ra đời được những sản phẩm đông trùng hạ thảo nuôi trồng và nhân giống hoàn toàn tại Việt Nam.

Việc đông trùng hạ thảo đã được nuôi trồng thành công ở Việt Nam không chỉ giúp đảm bảo nguồn đông trùng hạ thảo cho việc chữa bệnh và bồi bổ sức khoẻ, mà còn làm hạ giá thành của dược liệu quý này trong khi vẫn đảm bảo được chất lượng đồng đều của đông trùng hạ thảo.

Nguồn: Báo Sức khỏe và Đời sống – Cơ quan ngôn luận của Bộ Y tế